Jak mierzyć ciśnienie?

 

W normalnych warunkach serce pompuje krew do tętnic pod ciśnieniem 120 mmHg – 140 mmHg (u ludzi dorosłych). Jest to duża siła skurczu, jej dalszy wzrost powoduje pogrubienie naczyń krwionośnych i zmniejszenia ich światła. Gładka wyściółka naczyń staje się wówczas szorstka, co ułatwia osadzanie się cholesterolu i dalsze zwężanie światła naczyń. Ciśnienie ponownie wzrasta i błędne koło się zamyka…

 

Dokładny pomiar umożliwia ocenę stopnia zagrożenia zdrowia.

Chociaż długotrwałe nadciśnienie nie boli, to jednak im jest wyższe tym bardziej zagraża zawałem, udarem mózgu, a ponadto uszkodzeniem nerek, oczu, wątroby i wieloma innymi poważnymi komplikacjami zdrowotnymi.

 

Jak mierzyć ciśnienie, aby uniknąć błędu. Czy wpływ na wynik ma pozycja ciała? – to pytanie które często sobie zadajemy.

  1. Po pierwsze należy tak trzymać rękę, aby opaska uciskowa znajdowała się na wysokości serca. (Wiele automatów pomiarowych ma opaskę zintegrowaną z całym aparatem, co oznacza tę samą zasadę w odniesieniu do całości urządzenia.) Opuszczenie opaski wyżej lub niżej zmienia poważnie wynik pomiaru. Pionowe przemieszczenia ramienia do dołu, znacznie poniżej poziomu serca może spowodować wzrost ciśnienia skurczowego i rozkurczowego nawet o 10 – 20 mmHg.
  2. Ważne jest też, aby ręka na której mierzy się ciśnienie była stabilnie oparta. Jeśli ręka jest niepodparta mierzący wykonuje ćwiczenie izometryczne – które zwiększa ciśnienie rozkurczowe nawet o 10 mmHg. Ten efekt izometryczny występuje głownie w pozycji siedzącej i stojącej, kiedy kończyna jest pod kątem 45%, tak aby znajdowała się na poziomie serca. Dobrze jest więc znaleźć sobie stabilną podpórkę ( np.wyższy stół), aby uzyskać wysokość serca, a mięśnie znajdowały się w spoczynku.
  3. Ciśnienie może mieć różne wartości w obu kończynach, w praktyce różnice powinny być niewielkie.
  4. W pozycji siedzące, stojącej czy leżącej ciśnienie jest takie same. Dotyczy to jednak tylko zdrowych osób, np. bez zmian miażdżycowych w tętnicach. Warunkiem poprawnego pomiaru jest jednak wspomniane trzymanie opaski uciskowej na wysokości serca.
  5. Warto pamiętać, że wysokość ciśnienia tętniczego (rozkurczowego) zależy m.in. od wysiłku, emocji, obfitego posiłku, alkoholu, palenia tytoniu, temperatury ciała (gorączka podnosi ciśnienie), ciśnienia atmosferycznego. Toteż jeżeli te czynniki są ekstremalne należy uwzględnić je, jako wpływające na wynik. Niektóre czynniki powinniśmy eliminować – np. wysiłek, alkohol, papierosy, obfite jedzenie na 30 minut przed pomiarem.
  6. Należy unikać natychmiastowych powtórnych pomiarów na tej samej ręce, gdyż zbyt długi ucisk powoduje zastój żylny, który może podnieść ciśnienie skurczowe aż o 30 mmHg a rozkurczowe o 20 mmHg.
  7. U osób starszych ciśnienie tętnicze wzrasta wraz z wiekiem, przynajmniej do 70 roku życia. Standardem w tym wieku staje się granica – 95/160 mmHg. Natomiast po przekroczeniu tej bariery wiekowej – ciśnienie rozkurczowe zwykle maleje, zaś skurczowe nadal rośnie.
  8. W wielu nowoczesnych ciśnieniomierzach (także tych sprzedawanych w naszej przychodni) pojawia się pomiar tętna, czyli pulsu. Jest to bardzo przydatne badanie diagnostyczne, chociaż ciągle niedoceniane.

 

Pomiar pulsu możemy też wykonać sami -

Patrząc 60 sekund na sekundnik zegarka i licząc uderzenia serca. W tym celu przystawiamy palec wskazujący lub środkowy do nadgarstka, od jego wewnętrznej strony, 1,5 – 2 cm od podstawy kciuka. U zdrowego dorosłego człowieka tętno w spoczynku powinno wahać się od 65 do 85 uderzeń na minutę. Natomiast po wysiłku i ćwiczeniach może osiągnąć nawet 150 uderzeń. Nie należy się tym niepokoić. Puls przyspieszony występuje podczas chorób przebiegających z gorączką, przy anemii, chorobach nerek i wątroby. Tętno podwyższa się po wypaleniu papierosa, wypiciu alkoholu, kawy oraz podczas kuracji lekami przeciwastmatycznymi. Puls jest słabszy od normalnego podczas przyjmowania leków obniżających nadciśnienie, krążeniowych i anty-migrenowych.

 

Poziom ciśnienia tętniczego mierzymy w milimetrach słupa rtęci.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO):

  • Ciśnienie tętnicze normalne wynosi: skurczowe do 140 mmHg, rozkurczowe do 90 mmHg
  • Ciśnienie graniczne: skurczowe 140 – 160 mmHg, rozkurczowe 90 – 95 mmHg
  • Jednoznaczne nadciśnienie tętnicze: skurczowe powyżej 160 mmHg, rozkurczowe powyżej 95 mmHg

Rozróżnia się nadciśnienie tętniczne pierwotne i wtórne.

Nadciśnienie pierwotne – zwane też swoistym – nie ma jednoznacznych przyczyn. Osoby z takim nadciśnieniem są ogólnie zdrowe – ich reakcje fizjologiczne są poprawne, stan układu nerwowego jest prawidłowy, a pomimo to wysokość ciśnienia jest zbyt duża. Jako potencjalnych sprawców nadciśnienia wymienia sie dziedziczenie  (tj. występowania nadciśnienia w bliskiej rodzinie), menopauzę (która przyśpiesza miażdżycę), zła dietę ( pełna np. słonych potraw), stres, otyłość. Nadciśnienie pierwotne dotyczy 80 – 90 % wszystkich osób z nadciśnieniem.

 

Znacznie rzadziej występuje nadciśnienie wtórne – ale to nadciśnienie jest wysoce niebezpieczne dla zdrowia. Powinno być jak najwcześniej wykryte. Przyczyną jest substancja wydzielana przez chore nerki, która obkurcza silnie naczynia krwionośne i tym samym podnosi ciśnienie krwi. Ponadto chore nerki źle regulują ilość wody i sodu – składnika soli kuchennej – co dodatkowo podnosi słupek rtęci w górę. Więcej bowiem soli ulega zatrzymaniu – z nią więcej wody i tym większe staje się ciśnienie krwi.